Dit zijn de beste voorstellingen die je nu in het theater kunt zien (2025)

Er verschijnen tientallen nieuwe voorstellingen in de theaters. En dit najaar: veel interessante reprises van eerder uitgebracht werk. Welke zijn écht de moeite waard?NRCselecteert de voorstellingen die je niet mag missen.(bijgewerkt op 12 december)

• Auteurs
  • Ron Rijghard
• Gepubliceerd op15 november 2023
• Leestijd4 minuten

1Dronken Mensen Cloaca

Wat een genot om een van de hoogtepunten uit de Nederlandse toneelliteratuur opnieuw opgevoerd te zien worden.Cloacavan Maria Goos was een theaterhit in 2002 en nu is er weer een nieuwe versie, door het jonge acteurscollectief Dronken Mensen. Ze spelen met een stevige portie esprit en overborrelende geestdrift, die het beste uit het stuk bovenhaalt. Het resultaat is een knallende tragikomedie.

2Kobra Theaterproducties Hulde!

Hulde!is een trip langs de hoogte- en dieptepunten van twee met elkaar verstrengelde levens; van de eerste onhandige zoen tot de nadagen in een verzorgingstehuis. Een liefdesverhaal van zeventig jaar vliegt in anderhalf uur voorbij. Peer Wittenbols schreef scherpe reacties en venijnige grapjes, droogkomisch gespeeld door Carine Crutzen en Bert Luppes. Zij beelden veel uit met weinig, alsof ze hun eigen verhaal naspelen.

3Bureau Vergezicht Beste Mensen

De voorstellingBeste Mensenvan Bureau Vergezicht is ultiem klimaattheater: een uur lang uitsnedes van alarmerende klimaatspeeches, van Joop den Uyl tot Greta Thunberg. Hannah Hoekstra draagt ze stijlvol voor.

4WunderbaumJohn & Gena

De relatie tussen kunst en werkelijkheid staat op alle mogelijke manieren centraal inJohn & Genavan theatercollectief Wunderbaum. Op een sober vormgegeven podium, waarin een witte toneelvloer omhoog krult en een filmdoek suggereert, spelen veertigers Matijs Jansen en Wine Dierickx en zestigers Bert Luppes en Elsie de Brauw scènes na uit het werk van filmer John Cassavetes (1929-1989) en actrice Gena Rowlands (1930). De acteurs laten dialogen uit de films, anekdotes uit het leven van de filmmakers en bespiegelingen over hun eigen levens naadloos in elkaar overlopen.

De acteurs reflecteren op hoe ze zich tot elkaar en hun vak verhouden. De liefde die ontstaat tussen acteurs is niet alleen onderwerp van gesprek, maar ook een continu aanwezige onderstroom in de voorstelling – via hun bewondering voor Rowlands en Cassavetes pellen de spelers hun eigen onderlinge intimiteit af.

5Het Zuidelijk Toneel & Stefaan van BrabandtSchopenhauer

In het vijfde deel van Stefaan van Brabandts theaterreeks rond grote filosofen staat pessimist Schopenhauer centraal. Acteur Damiaan De Schrijver werkt zich soepel en natuurlijk door de monoloog, die van begin tot eind vermakelijk blijft. Zijn Schopenhauer is monter, kleinzerig, een tikje megalomaan en (natuurlijk) een overtuigd pessimist.

6Theater RotterdamAfter us

Met grimmige beelden schetst Davy Pieters inAfter Useen eindetijdstemming.After Us, het slotstuk van Davy Pieters’ vierluik over ‘opgroeien in een toekomstige wereld’, gaat over dat wat ontbreekt, dat wat is verdwenen. Over hoe een jas ons eraan herinnert dat er in het verleden een mens is geweest die hem droeg.

7Sadettin KirmiziyüzReturn of the King

In ‘Return of the King’ brengt de zwaarmoedige zoon Sadettin Kirmiziyüz zijn nuchtere, joviale vader terug naar Turkije, zijn geboortegrond. Hij vertelt over de autotocht, in een met zijn vaders complete inboedel volgestouwde Simca. Kirmiziyüz houdt de toon licht en voegt ook surrealistische elementen toe. Indirect is het een verhaal over zijn eigen bevrijding uit het benauwende hokje van ‘zoon van een gastarbeider’.

8NITEOcean Breeze

Regisseur Mart van Berckel maakt theater van een drama zonder plot: chronisch zieken met onvoldoende verklaarde klachten. Dat doet hij door de toeschouwer de wereld van hoofdpersoon Monica te laten ervaren. Haar woonkamer is een lichtjes hellend vlak. Je ervaart de voile die er om de vrouw heen lijkt te zijn opgetrokken, die maakt dat ze de buitenwereld als door een mist tot zich neemt. Je ervaart hoe onbehouwen men haar lichaam onder handen neemt tijdens al die onderzoeken en hoe haar bezorgdheid evolueert naar wanhoop.

9De Warme WinkelBrideshead Revisited

In op de roman geïnspireerde toneeluitvoering vanBrideshead Revisiteddoor De Warme Winkel, praten Florian Myjer en Abke Haring over zestien zijn, dromen hebben, homo zijn of meisje én jongen zijn, en hun omgang met sensualiteit en schaamte, waarbij ze het boek thematisch spiegelen en imiteren.

Door de vragen die ze elkaar stellen, dringen ze steeds dieper door in hun ongemak en pijn. Hoewel de toon soms luchtig en spottend is, is de sfeer geladen. Zo levert Brideshead Revisited aangrijpend portretten van twee kwetsbare mensen.

10Kobra TheaterproductiesWaterlanders

Op de bovenste verdieping van een gehavend huis kijkt een familie uit het raam naar het stijgende water. Het dondert, het regent, er drijft een hondje voorbij. Het verbaast niet dat het stuk de ondertitelEen modern polderdramameekreeg.

Toch pakt dat drama geregeld vrij komisch uit. Dat is zowel te danken aan het vlotte spel van de vijfkoppige cast als aan de gevatte dialogen en een aantal slimme keuzes van Caris, die onder meer besloot om de verdronken jongen niet alleen een stem te geven, maar ook een goed gevoel voor humor.

11Kik ProductionsDoek!

Doek!is een tekst van Maria Goos uit 2010, over twee oudere acteurs die na zeventien jaar weer bij elkaar komen. Twintig jaar speelden ze samen, totdat zij koos voor een leven in Frankrijk met een welgestelde man. Porgy Franssen speelt de mannenrollen, Liz Snoijink de vrouwenrollen. In de regie van Jan-Paul Buijs wordt het een explosieve komedie waarbij voluit te lachen valt.

Buijs voert het tempo hoog op, waardoor de gespierde dialogen en de zwarte humor van Goos kunnen schitteren. Die snelheid vraagt om verbale virtuositeit van de twee acteurs, maar die laten zien niet zomaar een goede naam te hebben.

12Dood PaardWomen in Troy

Reprise van één van de beste voorstellingen van seizoen 22/23. De meeste verhalen en geschiedenissen worden doorverteld door mannen. Maar de theatermakers van Dood Paard geven een uiterst boeiende lezing van Homerus’ ‘Ilias’: die van hun eigen moeders. Zo ontvouwt zich een compleet nieuwe, veel rijkere visie op de (Trojaanse) oorlog.

13Dries VerhoevenAlles moet weg

InAlles moet weggaat het over nieuwe vormen van winkeldiefstal en hoe diefstal wordt gelegitimeerd. In een glazen huisje is een paar meter van een supermarktgangpad nagebouwd, met een vrouw erin. Haar monoloog houdt het midden tussen een bekentenis en een aanklacht, en plaatst de toeschouwer in de complexe dubbelrol van begripvolle biechtvader en strenge surveillant.

Ze is te bekijken via camerabeelden, maar ook live. Met het risico dat ze terugkijkt.